VERNUFT (n. n.)

INTELLECTUS (lat.) · INTELLETTO (ita.) · INTELLIGENCE (fra.) · MIND (eng.) · REASON (eng.) · VERNUNFT (deu.) · VERSTAND (deu.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
GÉNIE (fra.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
CUNNING (eng.) · SOLLERTIA (lat.)

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

2 sources
2 quotations

Quotation

69 Nealces, een van de oude vermaerde,
Was in der Inventy constich ervaren, {Merckt hier Exempel van vernuft, om Riviere oft plaets uyt te beelden.}
Ghelijck hy metten Pinceel openbaerde,
Eenen stant te schepe makende, daer de
Persianen teghen d’Egyptenaren
Op Nilus Riviere strijdende waren,
Waer quelde, verleghen zijnde een wijle,
Om uyt te beelden t’water van den Nijle.

 
70 Het was hem onmoghelijck, om dieswille
Dat het Nijl en het Zee-water gheleken,
Soo heeft hy gheschildert een Crocodille,
Die scheen te loeren heymelijck al stille
Op eenen Esel die daer quam ghestreken
Op den watercant en hadde ghesteken
De muyl in de River met t’hooft ghesoncken
Ghelijck of hy daer uyt hadde ghedroncken.
 
71 Op dat yeghelijck lichtelijck toegheriede
Hoe dat dit Oorloghs ontmoeten toeginghe
Op de Rivier Nilus, alsulcx gheschiede,
Want dit is t’voedtsel en de plaetse, die de
Crocodillen begheeren sonderlinghe,
Sulcke Natuerlijcke beteyckeninghe,
Soo in Persoonen, Steden, als Rivieren,
Gheven onse dinghen een schoon vercieren.

[D'après NOLDUS 2008, p. 79-80:] 69 Néalcès, l’un des Anciens célèbres était expert dans l’invention pleine d’art comme il le montra par son Pinceau lorsqu’il fit une bataille navale, dans laquelle les Perses se battaient contre les Égyptiens sur le fleuve du Nil. {Remarquez cet exemple d’ingéniosité dans la représentation d’un Fleuve ou d’un lieu.} Il peina pendant un temps vain pour représenter le Nil par son eau. 70 C’était impossible, pour la bonne raison que l’eau du Nil et celle de la mer se ressemblent. Alors, il peignit un Crocodile paraissant, sournois, guetter un Âne, qui en arrivant près du rivage mettait son museau dans l’eau. Sa tête était baissée de telle façon qu’il semblait boire dans le fleuve. 71 Il fit cela pour que chacun devine facilement que cette rencontre guerrière avait lieu sur le fleuve Nil : c’est le lieu des Crocodiles et la nourriture qu’ils affectionnent en particulier. De tels indices naturels aussi bien de Personnes, de Villes que de Fleuves donnent à nos œuvres un bel ornement.

Conceptual field(s)

CONCEPTS ESTHETIQUES → génie, esprit, imagination
L’ARTISTE → qualités

Quotation

Dit selvighe is oock veele Schilders wedervaeren; als Aristomenes, Thesius, Polycles, Atramisonus, Nicomachus en verscheyden andere. Want alhoewel het hun aen naerstigheyd, vernuft, en Konst-oeffeningh niet en schorte, nochtans bleven sy verdonckert, en wierden altijd door haere armoede, ramp-spoed, en door d’eensijdighe gunste van eenen hoop partijdighe oordelen in haeren achtbaerheyd verkort wanneer sy met eenighe andere Konstenaers den strijd aenvinghen.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Many Painters have experienced the same; like Aristomenes, Thesius, Polycles Atramisonus, Nicomachus and many others. Because although they did not lack diligence, resourcefulness and Art-practice, yet they were overshadowed, and were always shortened in their respectability by their poverty, misfortune, and by the one-sided favor of many prejudiced judgements, when they set out competition with any other Artist.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → qualités
CONCEPTS ESTHETIQUES → génie, esprit, imagination