GLOEIENDHEID (n. f.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/FILTERS
LINKED QUOTATIONS
Quotation
40 T’bederft die verwen daer’t onder oft mede
Vermengt is metter tijdt, ter ander sijde
Maket een grijsheyt, en geen gloeyenthede,
Welck geen vleeschicheyt by en brengt ter stede: {Vleeschich coloreren.}
Om dat de Son, schijnende t’allen tijde,
Een roo bloeyentheyt den vleesche gheeft blijde,
Daerom eenigh’, om dit te weghe brenghen,
De Carnaty met Masticot vermenghen.
41 Doch hoewel sommighe dit soo beslichten
Een yeghelijck volghe de beste paden :
Ick meen, den Masticot meuchdy wel swichten, {Masticot in carnatie te mijden.}
En ghebruycken hier toe seer schoonen lichten
Oker, als voorseyt is, t’is meer gheraden,
Dan zijn Carnaty te gaen overladen
Met dees swaer verwe, verstervich in’t hooghen,
En quaet te verwercken, door t’haestich drooghen.
[D'après NOLDUS 2008, p. 180:] 40 Ce noir gâche à terme les couleurs auxquelles il est mélangé, et d’autre part, il produit de la grisaille et non des couleurs ardentes. Cela ne donne pas un effet de chair. {Peindre la chair.} Puisque le Soleil, brillant à tout moment, donne à la chair une rougeur florissante, certains artistes, pour réaliser cet effet, mélangent du Massicot à leur carnation. 41 Mais, même si certains se débrouillent ainsi, chacun doit suivre les meilleurs chemins : je crois que vous devez éviter le Massicot et utiliser à sa place un ocre très pur et léger ; {Il faut éviter le Massicot dans les carnations.} comme je l’ai dit plus haut, cela est plus recommandable que de surcharger ses carnations avec cette couleur lourde qui noircit les clairs et s’utilise mal parce qu’elle sèche trop vite.
Conceptual field(s)
Quotation
Apelles wist sich uytnemende wel te maetighen in alle het ghene de Konst aengaet: Dies hield hy het mede ongheraedsaem, d’ooghen der aenschouwers, door de vroolickheyd van aenporrende heldere Coleuren al te seer te verwecken; maer hy plaght sijne volwrochte stucken door eenen onnaevolghelicken treck met sulcken dunnen inckt over te vernissen, dat d’al te groote gloeyenheyd der verwen daer door verdooft wierd, dat sijne stucken door dit middel van stof en vuyligheyd beschermt waeren, en datmen t’overstrijcksel des selvighen inckts maer allen van naeby konde beseffen. Hy heeft reden ghenoegh daer toe ghehadt, seght Plinius {Lib. xxxv Cap. 10.}, want hy den luster sijner glimmender Coleuren een weynigh socht te versmooren en te verdonckeren, wel wetende dat den glants der selvigher d’ooghen der aenschouwers soo lichtelick niet en konde verveelen, wanneer sy de klaer glinsterende verwen maer alleen van verde als door een spieghel-steen besichtighden.
[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Apelles knew oustandingly well to moderate in all that the Art is concerned: As such he thought it also unadvisable to seduce the eyes of the spectators too much with the cheerfulness of stimulating bright colours; but he tended to varnice his completed pieces with an inimitable stroke with such a thin ink, that the excessive glowing of colours was tempered by it, that his pieces were protected from dust and dirt by this substance and that one could only perceive the covering with this ink from up close. He has had reason enough for it, says Plinius {…}, as he attempted to smother and darken the lustre of his shining colours a little bit, knowing well that the glow of it would not so easily bore the eyes of the spectators, when they only look at the brightly sparkling colours from a distance as through a mirror-stone.
Conceptual field(s)
Quotation
{en andere geele Bloemen.} En dit is al ’t voornaamste van Bloemen door Geel geschildert noodig te vermaanen: want uit deeze dry kan een liefhebber der vrye schilderkonst andere zoorten van geele bloemen leeren temperen; die tot een van de verklaarde wel konnen herleyt worden: by voorbeeld, Zonnebloemen vereischen alleen wat meer gloejentheid als den Eglantier; […]
[translation: BEURS, en préparation, transl. Myra Scholz:] {and other yellow flowers} These are all the most important things that need to be pointed out for painting flowers with yellow. For from these three a lover of the liberal art of painting can learn to mix colors for other types of yellow flowers, which can be deduced from one of those explained above. Sunflowers, for example, require only a little more glow than the sweet brier;
Conceptual field(s)
Quotation
{Roode wijn.} Indien ‘er roode wijn in ’t glas is, zoo gebruikt na voorval en vereisch lak en swart tot de diepsels, tot de tusschenkoleur lak alleen, en tot de weersteutinge lak en vermilioen; zoodanig, datge het leeven zoo na by komt, als ’t mogelijk is.
{Witte wijn.} De witte wijn in een glaze vat begeert swart en ligte schijtgeel tot zijn diepsel, tot de tusschenkoleur terreverde swart en ligte schijtgeel en tot de weersteutinge ligte schijtgeel en koningsgeel, na de kragt en gloeyentheid van de wijn is.
[translation: BEURS, en préparation, transl. Myra Scholz:] {Red wine} If there is red wine in the glass, you should use—in keeping with what the situation requires—lake and black for the deeper tones, for the midtone only lake, and for the reflection lake and vermilion, all in such a way that you make it as true to life as possible. {White wine} White wine in a glass container requires black and light yellow lake for the deeper tones, for the midtone green earth, black, and light yellow lake, and for the reflection light yellow lake and king’s yellow, in keeping with the intensity and glow of the wine.
Besides the translation 'Widerschein', the German translation includes the description: 'wiederzurukschlagenden Glanz'. [MO]
Conceptual field(s)
Quotation
[Judicio:] [...] Denk eens wat voordeel men van het Dach Tykenen heeft, ’t geen men by de Lamp moet missen, ten opzichte van de Koloriet: gelyk de vleezige Kouleur, op de grove partyen. De Teerigheid, neevens de vermindering der Mezzetinten, op de minder vleezige. Den Geelagtigheid aan de Hals, Okzels, Buik &c. De Gloeientheid in alle sluitende ofte draaiende deelen, die zich uiterlijk in haar werkinge beweegen. Hoe veel teegenstellingen van Tinten is ‘er niet al waar te neemen, als ’t Hoofd tegens de Hals, Schouders, Borst, korte Ribben, Buik, Heupe, Dye, Knien, Beenen, Voeten, Elleboogen, Armen en Handen; ’t geen zonder ’t zien, bykans onmogelijk is te gelooven
[suggested translation, Marije Osnabrugge:] [Judicio:] […] Just think how much benefit one has from drawing by daylight that one has to miss with the lamp, with regard to the colouring: like the flesh colour, on the large parts. The tenderness, besides the diminution of the mezzotints, on the less fleshy. The yellowness on the neck, armpits, stomach etc. The glow in all the closing or moving members, how expressly move in their action. How many contrasts of tints cannot be observed, like the head against the neck, shoulders, breast, short ribs, stomach, hips, thighs, knees, legs, feet, elbows, arms and hands; which, without seeing it, is almost impossible to believe.
Conceptual field(s)
Quotation
Men moet weten dat de kracht en gloejendheid inde Verwen, niet in de ruwigheid der schildery bestaat; men moest het, als voor gezegd is behandelen […] Want wy konnen het eeven sterk hoogen en schaduwen, waar door dezelve gloed en verheevenheid zal bewerkt worden, is het niet aanstonds door de bloote kracht der Verw, men schommel en lakseer het zo lang, tot dat het die eigenschap bezit.
[D'après DE LAIRESSE, 1787, p. 60:] Il est besoin de se rappeller que la force & la vigueur consistent dans la qualité des couleurs [NDR: peintures], & non dans la manière heurtée ou empatée dont on les emploie; de sorte qu’on doit les disposer […]par le moyen des rehauts & des ombres, & sur-tout en travaillant & fondant bien couleurs [NDR: peintures]; ce qui donnera à ce tableau la même vigueur & le même dégré de force, proportion gardée, qu’au grand,tableau exécuté d’une manière moins finie.
Conceptual field(s)
Quotation
Op het eerste boek, Handelende van de maniere des penceels. Van het Retocqueeren of Nazien. Vyfde Hoofdstuk. vol. 1, p.14
DE Fransse noemen het Retoucher, by ons nazien en overzien […] Om dit wel te doen, zo haal u stuk met een goede en dunne Vernis, waar onder eenige taaje witten olie gemengd word, uit, het zy geheel of half, zo als gy oordeeld bekwamelijk te zullen konnen bewerken, eer het droog word: zet dan uw lichten op de hoogste partyen, zagjens en dunnetjens in het nat verdryvende, benevens de teêrheden van naakt en kleeding, ider na zyn eis, gelijk ook de geelachtigheid of gloeyendheid in de reflectien of weerkaatzingen des lichts.
[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 64-65:] [De la manière de retoucher un ouvrage]Pour bien exécuter cela, il fera sortir son ouvrage en passant un vernis liquide, dans lequel il aura mêlé un peu d’huile blanche tenace, soit sur le tableau entier, ou sur une partie seulement, suivant qu’il croira pouvoir le finir avant que le vernis ne soit sec. Qu’il place alors les lumières sur les parties les plus saillantes, en les fondant doucement & légèrement dans ce vernis liquide ; & ainsi de même pour les parties les plus tendres du nud & des draperies, & pour les teintes jaunes & chaudes des reflets de la lumière […]