LEREN (v.)

ÉTUDIER (fra.) · LERNEN (deu.) · STUDY (TO) (eng.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/ · LERNEN (deu.)

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

2 sources
6 quotations

Quotation

Daerom segh ick zijnder nu bequaem, oft begrijplijcke jonghe gheesten oft vaten, tot onse Schilder-const leer-liefdigh oft lustigh wesende, […], die moghen desen mijnen willighen dienst dancklijck aennemen, en snel-geestigh opmercklijck achten op d’onderwijsighe deelen, die ick in desen mijnen Schilder-consten gront, oft gantschen Schilder-boeck, hen voor ooghen stelle oft voordraghe. […] hun vrymoedicheyt levende verweckt te wesen conden mercken : Soo bespreeck ick, datse onvertsaeghdlijck toetreden, en aengrijpen voor eerst het besonderste deel der Consten, te weten, een Menschlijck beeldt te leeren stellen, oock eyndlijck alle ander omstandighe deelen t’omhelsen, oft immers als Natuere en Geest anders niet willen toelaten, eenigh besonder deel, om daer in uytnemende te moghen worden: want het niet daeghlijcx gheschiet, dat een alleen alles vermagh, leeren, begrijpen, oft in alles uytnemende worden can. Sulcx bevintmen onder onse Const, van in den ouden oft Antijcken tijt te wesen toeghegaen, dat d’een in d’een, en d’ander in d’ander geschickter en beter Meester gheweest is, gelijck men in hun levens sal bevinden.

[d'après NOLDUS 2008, p. 5-7:] C’est pourquoi je dis que, s’il y a de jeunes esprits compétents et perspicaces, […] ces esprits’là pourront accepter avec reconnaissance ce que je leur offre si volontiers, et être attentifs, l’intelligence en éveil, à tous les sujets instructifs que je leur propose dans ce Principe de la Peinture, ou dans l’ensemble de mon Livre de la Peinture. […] je souhaite qu’ils se rassemblent, intrépides, et s’attaquent d’abord à l’élément le plus important des Arts, à savoir apprendre à bien poser une figure humaine. Ensuite ils se familiariseront avec tous les autres aspects de l’Art, ou, si la Nature et l’Esprit ne le permettent pas, avec au moins un aspect pour y exceller. En effet, il n’arrive pas tous les jours qu’une seule personne puisse apprendre tout à comprendre, ou parvienne à exceller dans tous les domains. C’est ainsi que cela s’est passé dans notre Art depuis les temps anciens ou l’Antiquité : l’un était plus compétent dans un domaine, et l’autre dans un autre, comme nous pourrons le voir dans leur biographie.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

5 Nu Ionghers, om nae dees mate te jaghen,
Dats om in Teycken-const worden verstandich,
Moet ghy beginnen met groot behaghen
Aen het ey-rondt, en t’cruys daer in gheslaghen, {Het ey-rondt ende cruys seer noodich te verstaen.} 
Om een tronje leeren stellen ghehandich
Van alle sijden, seer noodich : want schandich
Sietmen veel Schilders den tronjen misstellen,
Niet lettend’ op’t cruys, te vergeefs sy quellen.

 
6 Voorts nae handelinghe, is niet te versmaden
Een boots leeren stellen, vast sonder wancken, {Daer hoefde wel een Boec, tot een begin der Schilder-jeught, om op een lichte wijse een Beeldt te leeren stellen, ende so voort tot meer volcomenheyt leydende.}
Op eenen voet, die t’lichaem heeft gheladen,
Ghelijck in d’Actitude wordt gheraden :
Laet op den staenden voet de heup uyt swancken.
Nu grootlijcx waer een groot Meester te dancken,
Die in sned’ uytgaef u, o Ieucht, ter jonsten,
Een A.b. boeck, van t’begin onser Consten.

[D'après NOLDUS 2008, p. 36:] 5 Et maintenant, mes Garçons, pour arriver à cette fin c’est-à-dire pour devenir un dessinateur compétent vous devez commencer par vous mettre avec dévouement à dessiner un ovale et une croix inscrite {Il est très nécessaire de maîtriser l’ovale et la croix.} afin d’apprendre à réaliser facilement une tête vue de tous les côtés : c’est indispensable. On voit beaucoup de Peintres scandaleusement rater leurs têtes. Ils ne posent pas de croix et se fatiguent en vain. 6 Ensuite, il ne faut pas dédaigner de regarder des manières de faire pour apprendre à poser une figure stable, qui ne chancelle pas, sur un pied qui porte tout le poids du corps comme je le recommande dans le chapitre sur l’Attitude : faites un déhancement du côté du pied immobile. On serait très reconnaissant envers un grand Maître S’il faisait graver pour vous, Ô jeunesse, Un Abécédaire illustré d’initiation à notre Art.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

9 Daerom een goet Meester waer goet ghevonden, {Den jongers is nut by een goet Meester, hun begin aen te nemen.}
Voor eerst, om goede manier aen te wennen,
En om te leeren seker vaste gronden
Int stellen, handelen, omtrecken, ronden,
Dagh, en schaduws plaetsen wel leeren kennen, 
Eerst met Colen dan met Crijen oft Pennen,
Aerdich trecken op den dagh, datment nouwkens
Sien mach, en daer schaduw valt harde douwkens. {Soet op den dagh te trecken.}

 
10 Ghy meught van als doen, artseren, en wasschen,
nae den lust ws gheests met een vierich pooghen,
In het conterfeyten in handen rasschen,
Tot Kool’ en Crijt, op Papier graeuw als asschen, {Te teyckenen op Papier dat grondt heeft, om hoogen en diepen is seer voorderlijck.}
Oft een bleeckachtich blaeuw, om op te hooghen,
En op te diepen : doch wilt niet ghedooghen,
Hooghsel, en diepsel malcander t’Aencleven {Datmen hooghsel en diepsel niet sal te by malcander brenghen.}
Wilt grondt tusschen beyden vry plaetse gheven.

 
11 Niet te veel te hooghen wilt vlijtigh wachten,
Wast ghy met sapkens, oft waterigh’ inckten,
Wilt op een soet verdrijven altijts trachten,
Oft werckt ghy met kool’ en crijt, hebt u schachten
Met boomwoll’ in, tot sulcx de meetse tinten {Mizza tinte is den grouwen gront, oft half verwe.}
Doet weersijds vloeyen, t’zy of ghy nae printen
Doet, oft nae rondt, dat niet en can beweghen, {Dat het goet na printen oft handelingh is te doen, daer diepsel en hooghsel is, oock nae het rondt.}
Elck doet geeren daer hy toe is gheneghen.

 
12 Fraey printen met gronden, en hooghsels cluchtich
Hebben menigh gheest zijn ooghen ontsloten,
Ghelijck daer zijn die van Parmens gheruchtich,
En ander, dus om zijn in Consten vruchtich,
Begreffijt uwen gheest met sulcke loten,
Of doet nae yet fraeys van plaister ghegoten,
En merckt op de daghen wel in het legghen :
Want de hooghsels vry al mede wat segghen. {Dat het hoogen veel doet in der Teycken-const.}

 
13 Als ghy de handt hebt wacker sonder swaerheyt
Nu ghemaeckt, door oeffeninghe gheduldich, {Dat men veel na t’leven doen moet. In het leven is een seker soete simpel doenlijcheyt.}
En d’ooghen aenvanghen te hebben claerheyt,
Gaet van de vercieringhe totter waerheyt,
Dat is, tot het leven ons meest ghehuldich,
In welck een doenlijcke soetheyt eenvuldich
Oprecht is blijckend’ in’t stilstaen en rueren,
Dat zy u Leydsterr’, om tschip nae te stueren

 
14 Dits t’wit om nae schieten, den grondt om bouwen, { T'leven der Schildery, leydtsterre, grontsteen, en schiet-wit.}
Gheenen beteren Text is t’allegeren,
Schoonder, noch vaster voorbeeldt om betrouwen,
Als volcomen naeckten van Mans, en Vrouwen,
De gheleertste Boecken om in studeren,
Zijn dit, als een oneyndigh practiseren
Soo zijn Kinder-naeckten, en alle Dieren,
T’waer anders onmogh’lijck om te versieren.


15 T’is wonder wat gracy men siet uytstorten {In’t leven vindt ment al.}
De Natuer in’t leven, aen alle sijden,
Hier is al te vinden wat ons mach schorten
Van werckinghe, steldsel, en schoon vercorten
Omtreck, en binne-werck, om ons verblijden :
Door veel doen, en herdoen, met langhe tijden { Datmen uyt zijn selven doen moet, om inventie te hebben.}
raecktmen ervaren als Meester ter eeren :
maer uyt zijn selven doen moetmen oock leeren.


16 Inventy van jonghs moet oock med’ opwassen,
Anders wy qualijck ordineren souden,
En moesten dan om sien naer anders cassen,
Wy moeten oock op proporty wel passen,
Als wy vergrooten, oft vercleenen wouden,
En sonderlingh moesten wy wel onthouden,
T’ghene wy teeckenen om worden vroeder,
Want siet, Memoria is de Muses Moeder. {Memorie, moeder der Muses, daerom gheheeten Mnemosyne, Siet Plutarchum in zijn Kindertucht.}

[D'après NOLDUS 2008, p. 37-39:] 9 C’est pourquoi il serait bien de trouver un bon Maître {Il est utile, pour les apprentis, de commencer chez un bon Maître.} d’abord pour s’instruire de la bonne manière et pour apprendre les principes sûrs et solides de l’Art de disposer, exécuter, délinéer, modeler, de bien distinguer les parties éclairées et ombrées et de dessiner d’abord au Fusain, à la Craie et à la Plume en faisant des traits si fins dans les parties claires {Dans les parties claires, il faut faire des traits très fins.} Qu’ils soient à peine visibles, mais plus forts dans les ombres. 10 Vous pouvez faire de tout : hachurer et laver selon ce que vous inspire votre nature, mais toujours avec ardeur. En copiant il faut se perfectionner dans le maniement du Charbon et de la Craie sur du Papier gris-cendre {Dessiner sur du Papier teinté facilite les rehauts et les estompés.} ou bleu-pâle, afin de produire des éminences et des enfoncements ; mais n’acceptez jamais que les sombres et les clairs se jouxtent : {Il ne faut pas laisser se voisiner un rehaut et un estompé.} laissez un peu de la couleur de fond visible entre les deux. 11 Gardez-vous de trop rehausser : quand vous lavez des couleurs ou des encres à l’eau aspirez toujours à un beau fondu ou, quand vous travaillez au fusain ou à la craie ayez sous la main vos rouleaux de coton, pour obtenir des deux côtés un degrade, {Le mezzatinte est un fond de couleur légère ou demi-teinte.} que vous travailliez après des gravures ou que vous dessiniez d’après des statues : chacun aime suivre ses penchants. 12 De belles gravures au fond teinté et des rehauts séduisants ont ouvert les yeux de maintes personnes. Je cite entre autres celles du célèbre Parmesan. Donc, pour être fécond dans l’Art, greffez de tells boutures sur votre esprit ou travaillez d’après des plâtres admirables, {Que c’est bien de travailler d’après des gravures, ou des techniques où il y a des éminences et des enfoncements, et aussi d’après la ronde bosse.} et placez soigneusement les lumières car les rehauts ont un effet non négligable.{Que l’éminence a beaucoup d’effet dans le dessin.} 13 Quand vous vous serez fait la main, sans trop peiner, mais en vous exerçant patiemment, et que vos yeux commencent à y voir clair passez de l’imagination à la réalité, c’est-à-dire à la vie qui nous est propice. En elle, une douceur facile et simple {Qu’il faut beaucoup travailler d’après la vie ; dans la vie, il y a une certaine facilité agréable.} se manifeste dans le repos comme dans le mouvement. Qu’elle soit votre Étoile qui vous guide le navire. 14 Ceci est la cible à viser, la base de la construction. {La vie est l’étoile polaire, la base et la cible de la peinture.} On ne pourrait alléguer de meilleur Texte. Il n’y a pas de modèle plus beau, plus valable que des nus parfaits d’Hommes et de Femmes. Ils sont les livres les plus savants où étudier, c’est-à-dire s’exercer sans limites. Cela vaut aussi pour les nus d’Enfants et tous les Animaux. C’est d’ailleurs la seule façon d’apprendre à travailler de mémoire. 15 Il est merveilleux de voir quelle grâce la Nature déverse partout dans la vie.{Dans la vie, on trouve tout.} C’est ici que l’on trouve à souhait ce qui peut vous manquer pour l’action, la pose ou le beau raccourci, le contour et ce qu’il renferme. En travaillant beaucoup, en reprenant sans fin, on acquiert l’expérience d’un Maître respecté mais il faut apprendre également à puiser en soi-même. 16 L’invention doit grandir avec nous dès l’enfance car sinon nous aurions du mal à ordonner et devrions chercher dans les réserves d’autrui. Nous devons faire attention à la proportion si nous voulons agrandir ou réduire ; et en particulier, nous devrions bien nous rappeler que nous dessinons pour devenir plus compétents. Sachez en effet que la Mémoire est la Mère des Muses. {La Mémoire est la mère des Muses. On l’appelle pour cette raison Mnémosyne, - voyez Plutarque dans son De l’Éducation des enfants, De liberis educandis.}

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Tot hier to gesproocken hebbende van den oorspronck, achtbaerheydt, ende nuttigheyt der Schilder-Konst, soo komen wy nu tot de eerste aenleydingh deser Konst, diese soo uyt de aengeboorne natuere als door de Konst Wetten selver verkrijghen moet, ten eynde sy in het betrachten van soodanigen oeffeningh een wel-bereyt naturel ontmoete. Want gelijck het van outsher onder de wijsen is aenghemerckt, dat die dingen doorgaens wel gelucken, tot welck ons de nature selfs aenleydt, ende dat in tegendeel die dingen gemeenlijck qualijck sloegen van welckmen een natuerlijcken afkeer heeft; Soo machmen oock met recht seggen, dat het onmogelijck is tot de Schilder-Konst te komen ten sy saecke datmen door een welgesteltheyt der natuer daer toe gebooren is. {Een welgestelde natuere tot het leeren van een Konst het grootste voordeel.} […] Verstaende soodanigen natuere, die na het voor-schrift der Konst-regulen luystert, ten eynde de Konst sigh na de aendryvingen onser natuere behoorlijcke schicke: Want dan konnen de Konsten (seght F. Iunius) eerst volkomen worden uytgevraght, wanneerse met alle hare regulen ende bequame natuere ontmoeten.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] As we have spoken up until now of the origin, honorability and use of the Art of Painting, as such we now reach the initial encouragement, which she should obtain either from the innate nature or from the Laws of Art, in order for her to meet a well-formed natural thing through attempting such practice. Because like it has always been noted by the wise, that usually those things do succeed to which nature itself guides us, and that to the contrary the things of which one has a natural aversion usually fail; As such one may rightfully say, that it is impossible to require the Art of Painting unless one is born for it thanks to a affluence of nature. {A well-disposed nature is the greatest advantage for learning an Art.} […]Meaning such nature, that listens to the precept of the rules of Art, so that the Art will adequately shape itself after the stimulation of our nature: Because the Arts (says F. Iunius) can first be completely put to use, when all their rules and adequate nature meet.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

Maer gelijck het wel geraetsaem, ja oock seer noodigh is, datmen inden beginne van sijne Studien andere Brave Meesters navolgt, en tracht in dat gene, in welcke sy gedwaelt hebben, haer te overtreffen, soo moet geweten worden datmen daer ontrent niet alleen yver ende neerstigheyt moet aenwenden, maer oock voor al sich seer wijslijck dragen: {Watter in ’t volgen van andere Meesters moet waergenomen worden.} Want het geleerdelijck navolgen van een groot Meester vereyst vry wat anders, als het simpel Na-Copieeren, dat voor de Jongelingen wel een bequaem middel is, om voor eerst de Pinceel te leeren handelen, de Verwen ende Colorijten te leeren vinden, ende soo voorts: Maer in het Meesterlijck studeeren, ende navolgen daer moet alleen het oordeel sich ontrent de Deughden vande alderbeste dingen oeffenen: ende dat met een sorghvuldige Naerstigheyt, om alles uyt te vorssen, ’t geen daer vanden rechten aert der Konsten in is. Want inde beste Tafereelen, sitten de Deughden somtijts soo diepe verborgen, ende soo konstelijck door het geheele Werck ingewickelt, ende door-vlochten, dat den alderscherpsinnighsten Meester de selve niet als na een lange opmerckingh en bestaet te vatten. Soo dat van een onkundige dickwils de fauten die daer noch in gebleven zijn, best van alles worden opgevolght en ingezogen; {Onkundige volgen de fauten in ’t Copieeren best na.} daerom datmen met een verstandigh en rechtsinnigh oordeel soodanige dingen bestuderen sal, ende en etent niet al voor Suycker op wat van dese of gene groote Meesters voortkomt, invoegen men de gebreecken soo wel als de volmaecktheden tot een wet van navolgingh komt te stellen, even offe uyt respect van hare Meesterschap niet en hadden konnen dwalen: Maer dan kan het navolgen eerst prijswaerdigh en voordeeligh zijn, soo wanneer sy de volle kracht der Konst inde voornaemste dingen heeft getroffen.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] Yet as it is advisable, yes also very necessary, that one imitates other Good Masters in the beginning of his Studies, and attempts to surpass them where they have strayed, as such it should be known that one should not only apply ardor and diligence, but also behave themselves very wisely: {What should be observed in following other Masters.} Because it demands something different to intelligently imitate a great Master, than simply Copying After, which is an adequate means for young ones, to learn to treat the brush for the first time, to learn to find the colors and colorations et cetera: But in studying masterfully, and imitating, there only the judgement regarding the Virtues of the very best things should be practiced: and with a careful diligence, to find out everything, which is in it about the true nature of the Arts. Because the Virtues are often soo deeply hidden in the best Paintings, and are so artfully folded and braided into the whole work, that the most perceptive Master cannot assume to understand it but after a long observation. Such that the mistakes that remain in it are often followed the best and taken in by an incapable [artist]; {Incapable artists imitate the mistakes the best in Copying.} which is why with a wise and frank judgement one should study such things and not take at face value [ndr: literally: eat like sugar] everything that comes from this or another great Master, as such one may take the flaws as well as the perfections for a law to imitate, as if out of respect for their Mastery they could not stray: But the imitation will first become praiseworthy and useful, when she has captured the full power of Art in the principal things.

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage

Quotation

De gansche Pogingh van een Schilder die na een geluckigh eynde traght, kan bequamelijck in dry onderscheyde tijden van Doeningh afgedeelt worden. d’Eerste is de studie diemen moet aenwenden om te leeren; De tweede, geleert zijnde, te yveren na eenen grooten naem: De derde, te arbeyden om een eerlijcken Rijckdom te verkrijgen. { ’t Gansche leven van een verstandigh Schilder in 3 tijden onderscheyden.}

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] The whole attempt of a Painter who strives for a successful result, can adequately be divided in three separate moments of action. Firstly the study that one should apply to learn; Secondly, being learned, striving for a great name: Thirdly, working to obtain an honest Wealth. {The whole life of a wise Painters divided into three periods.}

Conceptual field(s)

L’ARTISTE → apprentissage