SCHILDERIJ (n. n.)

GEMÄLDE (deu.) · MALEREI (deu.) · PAINTING (eng.) · PEINTURE (fra.) · PICTURA (lat.) · PITTURA (ita.) · QUADRO (ita.) · WERK (deu.) · WORK OF ART (eng.)
TERM USED AS TRANSLATIONS IN QUOTATION
PEINTRE (fra.) · PEINTURE (fra.) · TABLEAU (fra.)
TERM USED IN EARLY TRANSLATIONS
/ · GEMÄLDE (deu.) · MALEREI (deu.) · PAINTING (eng.) · PICTURA (lat.) · PICTURE (eng.)
HECK, Michèle-Caroline, « PEINTURE », dans HECK, Michèle-Caroline (éd.), LexArt. Les mots de la peinture (France, Allemagne, Angleterre, Pays-Bas, 1600-1750) [édition anglaise, 2018], Montpellier, Presses Universitaires de la Méditerranée, 2018, p. 381-391.

FILTERS

LINKED QUOTATIONS

7 sources
24 quotations

Quotation

32 {Ghelijckenis van een Schilderie, en een Blomrijcke velt, daer de oogen den Biekens geleken, nae veelderley constighe verscheyden Bloemkens lustich zijn.}
[…]
 
33 S’ghelijcks de ooghen, die hen geeren weyden
In alle schoonheyt van Picturams hoven,
Soecken veel plaetsen om hen te vermeyden,
Al waer hen lust met behaghen gheleyden,
Behonghert om meer sien onder en boven,
Als lecker Gasten, nae veelderley proven:
Want in verscheydenheyts ghebruyck met conste
Hebben geeren de Charites hen wonste. {Als veel verscheyden dingen by een wel ghedaen zijn, ist een goet vermaeck te sien.}

[D'après NOLDUS 2008, p. 70:] 32 {Comparaison d’un Tableau avec un champ plein de Fleurs, où les yeux, comme les Abeilles, ont envie de Fleurs de différentes espèces, d’une diversité souhaitable dans l’art.} […] 33 De la même façon, les yeux qui se délectent volontiers de toutes les beautés des jardins de la Peinture cherchent beaucoup d’endroits pour se divertir partout où le plaisir et le bien-être les conduisent. {Quand beaucoup de choses différentes sont bien peintes ensemble, c’est un grand plaisir à regarder.} Désireux de voir toujours plus, en haut, en bas, comme des Hôtes gâtés goûtent différents plats, car c’est dans la diversité appliquée avec art que les Grâces préfèrent résider.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Laat de Schilderye een Beeldt wesen, seght hy {Vitruvius, Lib. VII, cap. 3}, van sulcken dingh, als is, of ten minsten kan sijn; van een mensche naemelick, een Huys, een Schip, en soodaenighe dinghen uyt welcker bepaelden omtreck d'Imitatie haer selven een exempel voorstellen kan. Soo plachten dan d'oude haere Binnen-kamers, haere Gaelderyen, haere Eet-Saelen met soodaenighen Konst op te proncken, die uyt sekere naturelicke dinghen ghenomen was.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Let the Painting be an Image, he says {…}, of such a thing that is, or at least could be; namely of a man, a house, a ship and such things from which contour the Imitation can provide itself an example. As such the old then tend to embellish their rooms, their Galleries, their dining rooms with such Art, which is taken from certain natural things.

Junius uses the word ‘schilderij’ (painting) for the physical object, whereas he uses ‘beeld’ (image) for the subject matter within the painting. [MO]

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

…de Schilderye is een swijghende Poesye; de Poesye daer en teghen is een sprekende Schilderye. Op welck segghen Plutarchus dese woorden toe past, die dinghen, seght hy {Bellone an pace clariores fuerent Athenienses}, dewelcke de Schilder-Konst vertoont als offe teghenwoordighlick gedaen wierden, de selvighe stelt ons de spraeck-konst voor ooghen als offe langhe te vooren gheschiedt waeren, ende ghelijck de Schilders dat met verwen afbeelden, 't gene de Schrijvers met woorden uytdrucken, soo is 't dat sy maer alleen verschillen in de materie en maniere van imitatie; want sy hebben alle beyde 't selvige oogenmerck.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] … the Painting is a silent Poem, the Poem on the other hand is a speaking Painting. On this saying Plutarchus applies these words, those things, he says {…}, which Painting shows as if they are currently being done, rhetoric offers us the same [NDR: things] as if they have happened long before, and like the Painters depict that with paint, which Writers express with words, it is thus that they only differ in the matter and manner of imitation; since they both have the same aim.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Van de lieffelicke aenlockinge der Schilderyen, en hoe wy ons selven door de bedrieghelickheydt der selvigher willens en wetens laeten vervoeren, souden alhier duysendt exempelen by ghebracht konnen worden; 't welck wy onnodigh achten; overmidts het ghenoeg bekent is, dat goede Schilderyen maer een enckel ooghenspoocksel sijn.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Of the lovely temptation of Paintings, and how we let ourselves knowingly be carried away by the deception of it, a thousand examples could be raised here; which we deem unnecessary; since it is well-known, that good paintings are but a 'phantom of the eye'.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Aengesien dan de Schilderye met t'saemen oock de Poesye door een aenghenaem doch voor-bemerckt bedrogh ons verstandt als het waere beguychelen, soo neyghense noch voorder door kracht deser bedrieghelickheydt de beweginghen onses ghemoedts herwaerts en derwaerdts nae haeren eyghenen lust.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] As the Painting, together with the Poem in a way delude our reason by a pleasant yet intentional deceit, it then even further inclines the movements of our mind hither and thether at its own desire by the force of this deception.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture
PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → comparaison entre les arts

Quotation

De Schilderye een stille-swyghende werck, ende altijds den selvighen schijn houdende, seght hy {Lib. XI. Cap.3}, dringht soo diep in de binnenste beweginghen onses ghemoedts, dat se menighmael de kracht der wel sprekenheydt selver schijnt te boven te gaen.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] The Painting is a silent work, and always keeping up the same appearance, he says {…}, pierces so deep into the inner most movements of our mind, that she often appears to exceed the power of eloquence itself.

Junius repeats the comparison between Painting and Poetry as on page 42, this time citing Quintilian. [MO]

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Philostratus heeft den rechten aerd midsgaders oock de waere kracht van de Teycken-konst veele dudydelicker uytghedruckt. Het en maght niet gheloochent werden of de linien, seght hy {Lib. ii. de vita Apollonij. Cap. 10.}, die sonder eenighen verwen-prael maer allen in licht en schaduwe bestaen, verdienen den naem van een Schilderye; vermids wy in de selvighe niet alleen de ghelijckenisse van d’afgebeelde personagien beschouwen, maer oock haere bewegheninghen selver, ’t sy datse door een schroomherighe schaemte ergens afghekeert of door een vrymoedighe voordvaerendheyd ergens tot aenghedreven worden ende alhoewel dese linien op ’t aller eenvoudighste t’saemen ghestelt sijnde de vermenghinghe van ’t bloed als oock de jeughdigheyd van ’t hayr en den baerd in ’t minste niet uyt en drucken, nochtans ghevense ons de volmaeckte ghestaltenis van eenen swarten ofte witten mensche bescheydenlick te kennen.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] Philostratus has expressed the true nature as well as the true power of the Art of Drawing much clearer. It may not be denied that the lines, he says {…}, that exist without any splendor of colours but only in light and shadow, deserve the name of Painting; as we see not only the similitude of the depicted persons in it, but also their movements itself, whether that they are averted out of a hesitant shame or are driven towards something by a frank diligence and although these lines that are composed in the most simple way do not express the mixing of blood or the youthfulness of the hair and the beard in any way, nevertheless they modestly illustrate the perfect shape of a black or white man to us.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Oversulcks plaght oock die Schilderye, dewelcke gheen verwonderinghe in ’t herte der aenschouwers verweckt, nauwelick den blooten naem van een Schilderye te verdienen; even als de Konst-vroede mannen anders gheene voor oprechte Schilders aennemen, dan die haere diepgrondighlick gheleerde invallen op ’t aller overvloedighste, maetvoeghelickste, vermaeckelickste, levendighste, schickelickste, ende bevallighste weten uyt te drucken.

[Suggested translation, Marije Osnabrugge:] As such the Painting, which does not incite surprise in the hearts of the spectators, barely deserves the mere name of a Painting; just like the Art-loving men do not accept any other sincere Painters, than those who express their profound learned ideas in the most abundant, proportioned, enjoyable, lively, orderly and graceful manner.

This section is not included in the Latin edition of 1637. [MO]

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Maer nu moet eens besien werden, wie de selve naest by komt: De Beeldt-houwers segghen tot haren voordeel, dat een Schilderye Sophistisch is, alleen schijn, sonder sijn, overmidts in een Schilderye niet te vinden is het gheen in den selven schijnt te sijn; soo en ist met de Beelt-houwers Kunst niet, maer is tastelijck, al-hoe-wel oock de Schilders de selve dinghen na botsen die de Beeldt-houwers doen; en met meer dinghen, te weten, met Gedaenten en Verwen; en de Beeld-snijders alleen met Gedaenten, nochtans maecken sy haer waerlicker en natuerlicker na.

[proposition de traduction, Léonard Pouy:] Examinons maintenant qui s’en approche au plus près [de la nature]. Les sculpteurs déclarent à leur avantage que la peinture est sophistique, à peine une apparence sans essence, puisque l’on ne peut trouver dans une peinture la chose qu’elle semble être. Ce n’est pas le cas de l’art des sculpteurs, qui est tangible, et ce même si les peintres imitent les mêmes choses que les sculpteurs et avec davantage de moyens, à savoir des formes et des couleurs, tandis que les graveurs ont recours à la forme seule, qu’ils rendent de manière plus véritable et naturelle.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → comparaison entre les arts
CONCEPTS ESTHETIQUES → nature, imitation et vrai

Quotation

Ten tweeden, daer en sijn geen dingen hier beneden de welcke van de Son beschenen werden, die verseeckert sijn van altijt te duyren: of sy sijn de veranderlicheyt onderworpen, niets en behouter een onbeweeghlicke selfs-blyvende stant, dan alleenlick den onveranderlicke een-blyvende G O D T ; oock soo konnen de Schilderyen eenige honderde jaren duyren, het welcke ghenoech is. Ten derden, soo kanmen oock Schilderen op Marmer, en so sullen de Schilderyen eenichsins ver-eeuwicht werden.

[proposition de traduction, Léonard Pouy:] […] il n’y a aucun objet sur terre et sur lequel le soleil brille qui puisse être assuré d’une durabilité éternelle. Tous sont sujets au changement, aucun ne possède un état constant, permanent et immuable, à l’exception de Dieu qui demeure invariable. Malgré cela, les peintures peuvent durer pour des siècles, ce qui est suffisant. […] l’on peut également peindre sur du marbre et, de cette façon, immortaliser par extension les peintures.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Want (seggen vele Geleerden) een Schildery is stomme Poësy; en de Poësy een spreeckende Schildery.

[proposition de traduction, Léonard Pouy:] Car (comme le disent de nombreux savants), la peinture est une poésie muette et la poésie une peinture parlante.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

VI. Moetmen wel letten, dat het licht wel met malkander ghebonden is, en niet en werdt ghevonden hier een lichtje, daer een bruyntje, soo dat het schynt dat van verden niet te zijn als placken, maer de Schilderije moet dat hebben, dat van veers, als van by, zijn gheweldt kan ghesien werden. Waer van desen reghel een van de besonderste is.

VI. L’on doit bien veiller à ce que la lumière soit bien liée dans ses parties, et qu’on ne trouve pas ici une petite lumière [ndr. clair] et là un petit obscur, ce qui donnerait l’apparence des taches vue de loin. Mais la peinture doit avoir cela pour que sa force puisse être vue de loin comme de près. La règle de cela est l’une des plus particulières.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

[…] {Teycken-Konst is voornamentlijck noodigh aen de Schilder-Konst.} soo valt licht te oordeelen datse het begin en het eynde van de groot-geachte Schilder-Konst, tot indien hooghsten trap moet wesen: ghewisselijck isse ergens toe nuttigh hier isse geheel noodigh, hier moetse het alles doen, ja sy moet de Ziel wesen die de Schilder-Konst het leven geeft; want ghelijck de Ziel inden Mensche woont en het lichaem doen aengenaem wesen, alsoo geeft oock de Teyckeningh aende Schilder-Konst de levendige wercksaemheyt; en soo verr’ als de Ziel het lichaem overtreft; so verre gaet oock de Teyckeningh het Schilderen te boven. {Teycken-Konst is de Ziel van de Schilder-Konst.} De Ziel wort geseyt te konnen in wesen blijven en op haer selven buyten ’t Lichaem te bestaen: Maer het Lichaem niet ontbloot zijnde vande Ziel. Soo oock de Teycken-Kunst kan in een volmaeckte getekende af-beeldinge levendigh woonen buyten de Schilder-Konst, maer het Schilderen sonder Teyckenen is doot en levenloos, of liever niet met allen. Maer ghelijck als het Lichaem met de Ziel een volkomen Mensch uytmaeckt, even soo moet het Teyckenen en Schilderen de Schilderye voortbrengen; blijvende echter waerachtigh, dat de Teycken-Kunst in ’t bysonder aengehmerckt, ten opsicht van het Schilderen, deselve verre te boven gaet. {Men vint meer slegte Teyckenaers die wel Schilderen, dan goede Teyckenaers die slegt Schilderen.} Dit wert ons noch nader door de daeghelijckse ervarentheydt bewesen, door dien men siet datter meer Schilders dan slechte Teyckenaers en eenighsins wel Schilderen; dan goede Teyckenaers die slecht Schilderen, gevonden worden; gelijck oock van F. Iunius ten desen opsicht seer wel is aengemerckt, dat de Antique vermaerde Schilder, noyt soo seer de aengenaemheyt en kracht harer Konste en stelden, in ’t leggen der Verwen, om daar door hunnen dingen op te proncken, als wel in ’t verstandt van een overvaste Teycken-Konst.

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] […] {The Art of Drawing is mostly necessary for the Art of Painting.} as such it is easy to judge that the beginning and end of the highly praised Art of Painting, is necessary until the highest level: she is certainly useful somewhere here she is necessary, here it should do everything, yes she has to be the Soul that gives life to the Art of Painting; Just like the Soul lives in Man and makes the body pleasant, similarly the Drawing provides the Art of Painting the lively action; and as far as the Soul surpasses the body; as such the Drawing surpasses the Painting. {The Art of Drawing is the Soul of the Art of Painting.} The Soul is said to be able to stay in a person and independently exist outside the Body: But the Body cannot be without the Soul. As such the Art of Drawing can exist in a perfectly drawn depiction independently from the Art of Painting, but Painting is dead and lifeless without Drawing. But like the Body makes a complete Man with the Soul, similarly Drawing and Painting have to produce the Painting; it remains true however, that the Art of Drawing in particular, in comparison to Painting, greatly surpasses it. {One may find more bad Draughtsmen who can Paint well, than good Draughtsmen who Paint badly.} This is proven to us even further by everyday experience, in which one sees that on can find more Painters than bad Draughtsmen can Paint reasonably well; than good Draughtsmen who Paint badly; just like it has been noted by F. Junius in this regard, that the famous Ancient Painter did not so much place the comeliness and power of their Art in the adding of Colours, to embellish their things, but rather in the sense of a very steady Art of Drawing.

Junius is not mentioned in the English translation. In fact, the whole comparison between Painters and Draughtsmen in the Dutch original (second edition) is missing in the English translation (after the first Dutch edition). [MO]

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → comparaison entre les arts
PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

En om het waere vermogen vande Teycken-Konst met eene reden te besluyten, soo laet ons eens hooren hoe Philostrate ons die in sijn tweede Boeck in ’t leven Apollonij beschrijft, daer hy aldus uytvaert. {Hoedanig Philostrate de Teycken-Konst beschrijft.} Het en mach niet geloochent worden (seyt hy) of de linien die sonder eenigh Verw-gepronck, maer alleen in licht en schaduwe bestaen, verdienen de naem van een Schilderie; vermits wy inde selve niet alleen de gelijckenissen vande afgebeelde Persoonen beschouwen, maer oock haere bewegingen selfs;

[suggested translation, Marije Osnabrugge:] And to conclude the true power of the Art of Drawing by means of an argument, let us then hear how Philostratus describes it to us in his second book in the life of Apollonius, where he argues as follows. {How Philostratus describes the Art of Drawing.) It cannot be denied (he says) that the lines that exist without any ostentation of colour but only in light and shadow, deserve the name of Painting; as we discern not only the likenesses of the depicted Persons, but also their movements;

This section is not included in the English translation. [MO]

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition du dessin
PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Want ik houde onder verbetering stoutelijk staende, dat de Schilderyen, hoe hoog menze ook waerdeert, die geen proef kunnen houden tegen de lessen van Polymnia, aengaende 't geene tot de welschapenheyt van een mensch behoort: die te kort schieten, in 't vertoonen der lijdingen des gemoeds, en de doeningen der leeden, gelijkze Clio leert; of in't aerdig versieren met bywerk mist, daer Erato van spreekt: die de behaeglijke ordening niet en hebben, daer Thaleye van rept: die nae de lessen van Terpsichore niet gekoloreert en gehandelt zijn: daer de zorgvuldigheyt in 't schaduwen en daegen van Melpomen in mank gaet: en daer de Gratien van Calliope uit verbannen zijn; louter beuzelmart, en voor grollen te schatten zijn; gelijk alle rechtschape Schilders, meen ik, met my zullen toest aen.

[BLANC J, 2006, p. XV] Car en attendant d'être contredit, je considère hardiment que, même si elle est très appréciée, une peinture qui ne peut faire ses preuves face aux leçons de Polymnie, concernant ce qui relève de la conformité du corps humain, qui ne parvient pas suffisemment à représenter les passions de l'âme et les attitudes des membres, comme l'apprend Clio, dont la partie accessoire n'a pas les charmants ornements desquels parle Erato, qui ne possède pas la plaisante ordonnance qu'évoque Thalie, qui n'est pas colorée et touchée selon les leçons de Terpsychore, dont le soin apporté aux ombres et aux jours de Melpomène n'est pas satisfaisant, et à laquelle font défaut les Grâces de Calliope, [ndr: je considère, dis-je, que cette peinture] n'est que pure fadaise et qu'elle ne peut être considérée que comme une futile sottise, comme tous les peintres honnêtes, je le suppose, le reconnaîtront avec moi.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

De Schilderyen dan, die tot den derden en hoogsten graed behooren, zijn die de edelste beweegingen en willen der Reedewikkende schepselen den menschen vertoonen. En dewijl dit onderwerpen zijn, die meer dan een dierlijke beweeging in hebben, zoo zijn de konstenaers, die hier toe een rechte bequaemheyt hebben, alderdunst gezaeyt.

[BLANC J, 2006, p. 186] Les peintures qui appartiennent au troisième et plus haut degré sont donc celles qui montrent aux hommes les mouvements et les volontés les plus nobles des créatures raisonnables, qui ne se réduisent pas à un mouvement animal, ce qui explique que les artistes les plus capables de le représenter sont aussi les plus rares.

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture
L’HISTOIRE ET LA FIGURE → action et attitude
L’HISTOIRE ET LA FIGURE → expression des passions

Quotation

Want schoon 'er veele konsten op de Teykenkonst gefondeert zijn, zoo en [...] is 'er geene, die dezelve tot zoo hoog een top van volmaektheit opvoert, als wanneer zy een waerdich voorwerp verbeelt hebbende, door het wel koloreeren geholpen, een wonderwaerdige Schildery maekt. Daer en tegen, wanneer de koloreeringe valsch is, zoo zouden mooglijk de trekken en  linien [...] wel goet konnen zijn, maer zy beelden niet uit 't geen zy anders vermogen, dat is, de natuer gelijk en onfeylbaer te vertoonen, welk de ware Schilderkonst in haer volmaekten graedt stoutelijk belooft.

[BLANC J, 2006, p. 349-350] Quoique beaucoup d'arts soient fondés sur l'art du dessin, aucun ne peut en effet atteindre le plus haut niveau de perfection dans la représentation d'un digne objet sans le secours d'un bon coloris qui fait qu'une peinture est digne d'être admirée. Cependant, quand le coloris est faux, les traits et les lignes auront beaux êtres excellents, ils ne représenteront pas ce dont ils seraient capables autrement: ils ne montreront pas la nature d'une façon ressemblante et infaillible, ce qui promet avec audace le véritable art de peinture lorqu'il a atteint son degré de perfection.

Conceptual field(s)

CONCEPTION DE LA PEINTURE → dessin
CONCEPTION DE LA PEINTURE → couleur

Quotation

Wie nu het gezegde wel overweegd, moet met my toestaan, dat de deftigheid en welgemanierdheid twee uitneemende zaaken zyn, aan welke zo veel gelegen is, dat wanneer het in een schildery ontbreekt, men het zelve niet voor goed kan keuren: ja ik oordeel het de ziel van een konstig schildery te zyn. Het is met de schoone pronkzieraaden niet te doen, maar als een deftige en eedele ziel in een welgesteld lichchaam werkt, zyn alle die dingen [NDR : pronkzieraaden] onnut om de waare deftigheid uit te drukken; wanneer men met verstand, dan het zelve noch oppronkt, zo krygt het wel een grooter luyster, maar niet het wezen der zaak aangebragt, ook maakt zulks geen der hertstochten in de wezens. Rafaël, Poussyn, Dominiquin, noch Barotius, hebben daar niet van gehouden, en echter door hunne eenvoudigheid, de ongemeene deftigheid en grootsheid in hunne beelden vertoond.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 127:] On conviendra donc avec moi, je pense, que la décence & la convenance sont deux qualités essentielles dans un tableau ; qu’elles en font même, pour ainsi dire, l’ame, & que sans elles aucun ouvrage ne peut être parfait. Il ne s’agit point de riches ornemens lorsqu’il faut exprimer la grandeur & la noblesse d’ame dans un beau corps ; quoique les accessoires servent, à la vérité, à donner plus de lustre à la chose, quand ils sont employés avec esprit ; sans qu’ils contribuent néanmoins au fond du sujet, ou à faire connoître les passions qui agitent les figures. Ni Raphaël, ni le Poussin, ni le Dominicain, ni le Baroche n’ont point fait usage de ces accessoires & ce n’est que par une noble simplicité, & en observant les convenances, qu’ils sont parvenus à cette grandiosité [NDR et dignité/noblesse] qu’on remarque dans toutes leurs productions.

term translated by PICTURE
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

De kracht, welke een kloek Schildery by een klein heeft, en de hoedanigheden die daar uit onstaan, zyn de volgende. Eerstelyk, de natuurlyke verbeelding kan daar in meerder plaats grypen: want van naby dezelfde beschouwende, beweegt het den ziender tot liefde, medelyden, gramschap, of eenige andere hertstogt; even of de verbeelde geschiedenis hem aanging. Ten tweden verkrygt zich, door deze uitwerking, de Meester een grooten lof: waar door dan, in de derde plaats, het konstwerk in groote waarde gehouden word.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 240:] Voici les avantages qu’un peintre qui représente les objets en grand a sur celui qui ne fait que de petits tableaux de chevalet. Il peut d’abord mieux rendre la nature & exprimer avec plus de force l’effet des passions; de sorte qu’il fera une plus profonde impression sur l’esprit de ceux qui voient ses ouvrages.

term translated by PAINTING
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Maar een Spel verscheelt hier in met een Schildery, dat het eerste in elke handeling een byzonderen tijd, plaats, of daad begrijpt; daar het Schildery maar een oogenblikkelijke daad of zaak vertoont. [...] dat 'er tweederley soort van Schilderyen aan te merken zyn, te weten, natuurlijke en onnatuurlijke; en ten tweeden, wat goede Historien zijn om achtervolgens in een Stuk uit te beelden. De natuurlyke Schilderyen zijn die, waar in men vertoont de hoedanigheid van een Geschiedenis of Voorval door een enkele hertstogt […] De onnatuurlyke zijn deze, waar in men meer als eens een en den zelven Persoon vertoont, en alzo twee Voorvallen in een vermengt, […]

[D'après DE LAIRESSE 1787, p. 250-252:] […] mais une pièce de théâtre diffère d’un tableau, en ce que la première comprend dans chaque acte un fait, un tems & un lieu particuliers; tandis qu’un tableau ne représente qu’une seule action momentanée. […] il y a deux especes de tableaux : des naturels ou vrais, & d’autres qui pechent contre la vérité et la nature. Les premiers sont ceux où l’on ne représente la nature d’un événement [NDR : histoire] ou d’une action que par une seule passion […] Les tableaux de la seconde espèce, sont ceux dans le même personnage se présente plus d’une fois ; où par conséquent il y a complication de sujets […]

term translated by PAINTING
term translated by PICTURE
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

Een schoone welgeteekende en fraay geordineerde Print, bevallig van dag en schaduwe, zuiver geëtst, of gesneeden, is lof en roemwaardig: maar een Schildery, tot welke, buiten het voornoemde, een konstige koloreering en schakeering vereischt word, verdient de hoogste lof.

[D'après DE LAIRESSE 1738, p. 156:] An engraved, or etch’d Print, beautifully designed and disposed, and agreeably lighted and shaded, is very commendable; but a Picture, which, besides those Qualities, requires an artful Diversity of Colouring, merits the highest Praise.

term translated by PICTURE
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture
PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → comparaison entre les arts

Quotation

Hunne vermenigvuldiging maakt de grootste bevalligheid, zo wel in de natuur als schildery, maar voornaamentlyk zo in het laatste dezelve door een konstige hand geschikt worden. Dan is 'er niets dat de zinnen meêr bevreedigt en betoovert, als der zelver overeenstemming en verschillendheid.

[D'après DE LAIRESSE 1787, p.324:] C’est la variété des couleurs qui fait la plus grande beauté, tant des productions de la nature que de celles de l’art ; sur-tout lorsque la disposition en est faite par une main habile dans un tableau. Rien n’attache plus la vue [NDR : les sens] & ne charme davantage l’esprit que leur accord & même leur contraste bien raisonné ; car il n’y a, sans doute, rien qui produise un effet plus magique […]

term translated by PICTURE
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

IK vind geen ding onvoordeeliger en onvermaakelyker voor een Schilder, als zich altoos aan eene manier van verbeelding te houden. De natuur zelve moet hen van hunne eenzinnigheid overtuigen; en niet alleen deze, maar ook de volgende regelen. Eerstelyk, de verschillende plaatsen, in welke de Schilderyen gesteld worden: want daar is niemand, die my wederspreeken zal in het stellen, dat ieder Stuk op alle plaats past. Wanneer ik zo weinig verandering in de trant eens Meesters bespeur, oordeel ik, dat het de regte Meester niet is: want die zulks is, laat de rykdom van zynen geest blyken. Ten anderen, moet hy zich in zyne Ordinantie na de zinnelykheid des Eigenaars voegen, zo verre als de reden het toelaat; en zyne volstrekte en eenzinnige wil niet tegens de grondregelen der konst en welstand aanloopen.

[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p.26:] Rien ne me paroît plus désavantageux & plus désagréable pour un peintre, que de se vouer à une seule manière de représenter les objets. La nature elle-même & les réflexions que je vais exposer, seront connoître suffissamment l’erreur de ce principe. En premier lieu, relativement aux differens endroits où l’on veut placer les tableaux ; car je ne pense pas qu’on veuille soutenir qu’un ouvrage de peinture puisse être mis indifféremment par-tout. Et lorsqu’on voit un peintre qui ne varie, pour ainsi dire, jamais ses compositions, on a tout lieu de croire que ce n’est pas un grand maître, & qu’il est peu riche en idées [ndr : de l’esprit]. Secondement, parce qu’il règle ses compositions suivant la volonté des amateurs [ndr : propriétaires] qui demandent ses ouvrages, pour autant que la raison & les règles de l’art peuvent le permettre.

term translated by PICTURE
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture

Quotation

DE natuur, eigenschap, en 't gebruik der Schilderyen in 't algemeen zyn bekwaame werktuigen om de zinnen door de verscheidene veranderingen der voorwerpen, die ons behaagelyk voorkomen, als beelden, landschappen &c, in een geduurige aandacht en bezigheid te houden. De natuur derzelve is een groote overeenkominge met de natuur der dingen, die zy verbeelden, als ze door een ervaren en welgeoeffend penceel gemaaktzyn; en zy konnen ons, by gebrek van de voornoemde natuurlyke dingen, genoegsaam te vrede stellen. De eigenichap is een behoorlyke toepassing tot de plaatsen, alwaar zy gesteld worden; 't welk van d'eene in d'andere plaats niet kan worden verwisseld zonder de natuurlykheid te kort, ja, zelfs te niet, te doen.

[D'après DE LAIRESSE 1787, vol. 2, p. .217:] Les tableaux sont, en général, par leur nature, leur propriété & leur usage, destinés à amuser & à occuper l’esprit par la diversité des objets qu’ils offrent à la vue, tels que figures, paysages, fabriques, &c. La nature des tableaux consiste à rendre avec vérité les objets qu’ils représentent ; de manière qu’ils tiennent lieu de la chose, quand celle-ci nous manque. Leur propriété est de se trouver placés dans les endroits qui leur conviennent ; & l’on ne peut pas les changer de place sans en détruire la vraisemblance.

term translated by PICTURE
term translated by MALEREI

Conceptual field(s)

PEINTURE, TABLEAU, IMAGE → définition de la peinture